2022’de çalışan ve emeklinin durumu
Zor bir yıl oldu 2021… Hem de fazlasıyla. Pandemi ve döviz kurundaki anormal yükselişin faturasını her zamanki gibi çalışanlar ve emekliler ödedi. Peki, milyonlarca asgari ücretli, kamu işçisi, memur, sözleşmeli personel ve emeklinin 2022’deki durumu ne olacak? Eline ne kadar para geçecek? Yılın son yazısında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine bakarak bu sorunun yanıtını irdeleyelim.
Önce asgari ücretlilerden başlayalım. Asgari Ücret 2022’de yüzde 50’nin üzerinde artışla 4.253 lira olacak.
Linyit ve taşkömürü çıkarılan iş yerlerinde yer altında çalışan işçilere ödenen ücret asgari ücretin iki katına çıkarılarak 8.506 liraya yükseltilecek.
Tüm ücretlilerin asgari ücret düzeyine kadar olan gelirleri gelir ve damga vergisi dışında bırakılacak. Bütün memurların maaşlarında asgari ücret düzeyindeki gelirlerinde vergi muafiyeti sağlanacak. Alınmayan tutar ücretlere dâhil edilecek.
Kamu işçileriyle devam edelim. En düşük kamu işçileri için bugüne kadar verilmiş en yüksek seyyanen zamla taban ücret 4.100 liraya yükselecek. Bu rakam üzerine yüzde 12 zam eklenecek. Kümülatif zam oranı yüzde 34 olacak. İmzalanan sözleşmeyle en düşük ücret alan işçilerin aylıklarında 1.217 liralık artış gerçekleşecek.
Toplu sözleşme kapsamında bulunan kamu işçilerinin tamamına birinci altı ay için yüzde 12, ikinci altı ay için yüzde 5 + enflasyon farkı olmak üzere ücret zammı yapılacak. İlk kez bu sözleşmeyle kamuda hizmet zammı uygulamasına geçilecek. Bu zam oransal olarak yüzde 3’e tekabül edecek.
Geçelim memurlara… Kamu görevlilerinin maaşlarına 2022’nin ilk altı ayı için yüzde 5, ikinci altı ayı için yüzde 7 olmak üzere yıllık bazda yüzde 12 + enflasyon farkı kadar zam yapılacak. 2023 yılı için ilk 6 ay yüzde 8, ikinci altı yüzde 6, yıllık bazda ise yüzde 14 + enflasyon farkı verilecek. Bu artışlardan memur emeklileri de aynı oranlarda faydalanacak. Oranı netleşmemekle beraber, bir refah payı artışı için de görüşmeler sürüyor. Sendika üyesi kamu görevlilerine verilen toplu sözleşme ikramiyesi de 135 liradan 400 liraya çıkarılacak.
Birçok kamu görevlisinin heyecanla beklediği 3600 ek göstergede de sona gelindi. 3600 ek gösterge ve kamuda sözleşmeli çalışanların kadroya geçişine dair 3+1 prensibi çerçevesinde çalışmalar bu sözleşme döneminde tamamlanacak. 2022’nin mayıs ayında 3600’ün hayata geçirilmesi planlanıyor.
Öğretmenlere verilen öğretim yılına hazırlık ödeneği 2022 için 1.325 liraya, 2023 için 1.400 liraya çıkarılacak. Yüksek lisans ve doktora mezunu öğretmenlerin ilk ders ücretleri artırılacak.
Sağlık personelinin nöbet ücretleri resmi ve dini bayramlarda yüzde 25, diyaliz ve ameliyathaneler gibi özellikli birimlerde yüzde 50 artırılacak. 112 acil çağrı merkezlerinde çalışan personele aylık 180 lira ilave ödeme yapılacak. Hemşire, ebe gibi tabip dışı sağlık personelinin ek ödemeleri yüzde 20 artırılacak.
Kamu personeline 3 kat olarak ödenen tüm fazla çalışma ücretleri 4 katına çıkarılacak. Emekli olan sözleşmeli personele memur emeklileri gibi 2.560 lira tazminat verilmesi sağlanacak. Özelleştirme uygulamaları kapsamında 4/C’den 4 B’ye geçen sözleşmeli personelin ek ödemeleri 180 lira artacak.
Adliyelerde çalışan personelin tazminatları Ankara, İstanbul, İzmir için 270, büyükşehirler için 180, diğer iller için 90 lira artacak. Belediye personelinin sosyal denge tazminatı 2152 liraya çıkacak. Orman muhafaza memurlarının tazminat ve ek ödemeleri 180 lira artacak.
KİT’lerde görev yapan müdürlere aylık 180 lira ilave tazminat verilecek. Din görevlilerinin ek ödemeleri 90 lira artacak.
Ve SSK, Bağ-Kur emeklileri… Bu gruptaki emekliler ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kez zam alıyor. Zam oranları bir önceki altı aylık dönemdeki enflasyon oranına göre belirleniyor. SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin 2021’in ilk altı ayındaki enflasyona göre yüzde 12 civarında bir zam alması kesin görünüyor. 2022’nin 3 Ocak günü açıklanacak altı aylık enflasyona göre bu oranın daha da artması bekleniyor. Bu zamlar dışında maaşı 2.000 liraya kadar olan emeklilere ayrıca seyyanen 500 lira zam yapılacak.
Bu maaş artışları yeterli mi? Tartışılır… Ancak mevcut konjonktürde devletin elinden gelenin en iyisini yaptığı söylenebilir. Pandeminin yıkıcı etkisinin azalması, ihracat ve turizm gelirlerinin artmasıyla 2022’nin 2021’e göre daha kolay bir yıl olması hepimizin ortak dileği. Bunun çalışanlara da muhakkak ilave yansımaları olacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in asgari ücret ve toplu sözleşme görüşmelerinde emeği ve çalışanları önceleyen yaklaşımının yeni yılda da devam edeceğinden hiç şüphem yok.
