AVRUPA’NIN ENERJİ KRİZİ,SOSYAL MEDYADA MEHMET DOĞAN TARAFINDAN ÖZETLE ANLATILDI…

Sosyal medya hesabından Mehmet Doğan @memochan69 Doğal gaz ve enerji krizi ile alakalı yaptığı paylaşım ile,sorunun ciddiyetine  değindi. Mehmet Doğan paylaşımlarında gerçeklerin bolinmesi manasında somut veriler gösterdi.

Kuzey Akım-1 doğal gazının tamamen durdurulması, Kuzey-Batı AB’deki enerji sorunu ve bize yansımaları hakkında ile çok soru geliyor. Dilimiz döndüğünce yaşanan olayları özetleyerek soruları cevaplamış olalım.

Ocak 2021’de Rusya’dan AB’ye 160 milyon m3’ü Kuzey Akım-1’den olmak üzere toplamda 385 milyon m3 doğalgaz akışı oluyordu. Ortada savaş yoktu ve Kuzey Akım-2 hattının yakın vadede açılması, mevzuat sorunlarına rağmen büyük olasılık olarak gözüküyordu.

Ocak 2021’de TTF doğal gaz fiyatı ortalaması 210 USD/1000 m3 (5,76 USD/MMBtu) idi. Üstelik bu fiyat Temmuz 2020’de oluşan 62 USD/1000 m3 – Tüm zamanların en düşük fiyatı (1,71 USD/MMBtu)’nün neredeyse 3 katından fazlaydı.

Bahar ayları ile, Pandeminin de seyri bilinmediğinden, ucuza alınan doğal gaz, AB’li tüccar şirketler tarafından depolardan çekilip piyasaya sürülüyordu. Öyle ya pandemi nedeniyle talep tekrar daralabilir ve fiyatlar düşebilirdi.

Ancak beklenildiği gibi kapanmalar gelmedi ve enerji talebi bütün dünyada büyük bir artış gösterdi. Arz ise talebe yetişemedi. Kuzey Akım-2 açılacak ilave 160 milyon m3 gelecek, fiyatlar düşecek beklentileri havada kaldı

Bu arada AB’nin kendi üretimi %13 seviyelerinde azalmıştı. Pandemi sonrasına bırakılan bakımlar vs. Rusya AB ile sözleşmesel yükümlülükleri kadar gaz üretti ve sattı. ABD doğal gaz üretimini, bir sene öncesi yaşadığı zorluklar nedeniyle temkinli seviyelerde kaldı.

Ocak 2022 başında depolardaki gaz miktarı 56,1 milyar m3’tü. (Toplam depo kapasitesi 90 milyar m3) Bu rakam geçmiş 6 yılın en düşük miktarı olarak kayıtlara geçti.Avrupa doğalgaz fiyatları da borsalarda giderek yükselmeye başladı. Üzerine Rusya-Ukrayna savaşının patlamasıyla da Kuzey-Batı AB’ye kan doğal gaz giderek azalarak sonunda 385 milyondan 43 milyon m3 civarına kadar düştü.

Kamuoyu Kuzey Akım-1den gelen gaz yeni kapandı zannediyor ama zaten 160 milyon m3/gün yerine uzun zamandır 33 milyon m3 doğal gaz geliyordu. Yani damlıyordu. Artık damlamıyor da.

Bugün gelinen noktada Ocak 2021’de 210 USD/1000 m3 olan fiyatlar 3000 USD/1000 m3 civarında. Bu fiyat seviyeleri AB vatandaşları için bile çok yıkıcı. Bizim kaldırmamız mümkün değil.

Peki ne olacak? Bu kriz birden bire düzelir mi? Benim düşünceme göre bu saatten sonra (yani bu derece bozuk ilişkiler sonrası) bu imkansız. Peki kriz ne kadar sürecek? En az 3-4 sene bu durum devam edecek. Yeni arz kaynakları devreye girene kadar.

Peki AB nasıl etkilenecek? Öncelikle krizin etkisi bu kış ağır olacak ama 2023-2024 kışı daha beter olacak, çünkü bu sene AB Rus gazıyla depolarını iyi kötü doldurabildi. Tabi depolar yetmeyecek ama yine bir sene sonrasına göre iyi durumda olacaklar.

AB fiyatları halka yansıtacak, bir kısım insanı ödeyemeyeceğini ve güney ülkelerine gideceklerini bu sayede talebi daraltacaklarını düşünüyorlar. Sanayi ise panik durumunda hepsi iletim operatörlerinin kapısında aman bizim gazımızı kesmeyin diye lobi yapıyorlar.

Nisan ayıyla konutların tüketimi bitince her şey yine normalleşecek. Tabi bu durum sadece kışa kadar devam edecek. Bu döngü bu şekilde 3-4 yıl devam edecek sonra ise yeni arz kaynaklarının devreye girmesiyle doğal gaz ucuzlayacak. Eski fiyat seviyelerine inecek.

Türkiye’de AB gibi yazın sorun yaşamayacak. Aslında giriş kapasitesi anlamında AB’den çok daha iyi pozisyonda olsak dahi, bizim sıkıntımız bu kadar pahalı doğal gazı alacak paramızın olmaması.

Türkiye geçen bir senede (Mayıs2021-2022) yaklaşık 15 milyar USD doğal gazı sübvanse etti. Konular hala 250 USD/1000 m3’den doğalgaz kullanıyor. Konutların fiyatının en az 7 kat artması gerekiyor ki, hükümet bunu yapamaz, yapsa da halk bunu ödeyemez.

Konutların zararını sanayi ve elektrik santrallerine yüklersek, o zaman sanayi kapatmak zorunda kalır. Çok acı bir reçete ama sanırım olması gereken de bu olmak zorunda. Çünkü o fiyattan gaz alıp mal üreten sanayinin ürettiği ürünü halk yine alamaz.

Bu akıl almaz kriz ile ilgili toplumu hiçbir bilgiyi saklamadan tam ve eksiksiz olarak bilgilendirmek hükümetin bence en önemli görevi. Şimdiden çok detaylı bir kesinti kısıntı prosedürünün hazırlanarak, sanayi ve halkın bilinçlendirilmesi hayati önem arz ediyor.

Kafamızı kuma gömerek, hiç bir sonuç alamayız. Şimdiden olası senaryolar için acil eylem planları hazırlamamız gerekiyor. Sevgiler

Mehmet Doğan