Amerikan ‘Kalkınma’ Ajansları ve Trump devrimi
ABD merkezli Batı ittifakı, 1945 yılından bu yana Birinci Dünya Savaşı’nda açılan hesapları kapatmak için çeşitli projelere imza attı. Kurulan fonlar ve ajanslar aracılığıyla toplumlar, belirlenen hedef doğrultusunda şekillendirildi. Bu dizayn süreci günümüzde de devam ediyor.
Trump başkanlığa seçildikten sonra gündeme gelen USAID’in (Amerikan Kalkınma Ajansı) kapatılması kararı, “Amerikan yumuşak güç silahı neden tasfiye ediliyor?” sorusunu masaya taşıdı. Devlet kuruluşu olan USAID, CIA’in dünyadaki kulağı, gözü ve elidir.
1945’te “dünyanın iki kutuplu” hâle geldiği söylense de Amerika, kurulduğu günden bu yana dünyayı tek kutuplu hâle getirmek için saha çalışmalarını hiç durdurmadı. Peki, USAID bu süreçte ne tür projelere destek verdi?
Belirli bir coğrafyaya odaklanarak yapılanları incelediğimizde kullanılan yöntemleri büyük ölçüde anlayabiliriz. Yalta Antlaşması çerçevesinde Sovyetler Birliği ile mutabakata varan ABD, Sovyetlerin çöküş sürecinde USAID bağlantılı projeler ve Soros kaynaklı senaryolarla bu süreci hızlandırdı. Ancak Soros, bu yapının yalnızca bir parçasıdır. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan doğrudan destek alan Millî Demokrasi Enstitüsü gibi kurumları da eklediğimizde tablo daha net bir şekilde ortaya çıkmaktadır.
Rusya-Ukrayna örneği
Radyo Liberty ve Amerika’nın Sesi radyolarının kuruluş amaçlarını incelediğimizde, tüm arşiv çalışmalarının tek bir amaca hizmet ettiğini görürüz: Belirlenen bir hedef var ve bu hedef doğrultusunda medya, stratejik bir silah olarak kullanılıyor. Bu yayınların arkasındaki finansal güç ise USAID ve bağlantılı “demokratik kuruluşlar.”
“Diktatörlüklerle savaşıyoruz” söylemiyle aslında “Demokrasi Diktatörlüğü” inşa ediliyordu.
1990’larda Sovyetler Birliği çökertildi. O günlerin tüm projelerini açık kaynaklardan taradım. Zamanında pek çok projeye davet bile aldım. Eğer genç ve muhalif ruhluysan hedef kitle sensin…
Rusya-Ukrayna savaşı çıkmadan çok önce, Ukrayna’daki reformları gözden geçirdim. Toprak, sağlık ve eğitim alanındaki tüm reformlar, sil baştan yeni sisteme odaklanma süreciydi…
Örneğin sağlık reformu ile Ukrayna’da devlet destekli sağlık sistemi sonlandırıldı. Bu reformların hazırlığında en fazla parasal desteği USAID verdi.
Toprak reformu, Sovyet döneminde millîleştirilen Ukrayna topraklarının (zengin madenlerle dolu) yabancılara ve zenginlere satılmasını sağladı.
Eğitim sistemiyle ise okullarda LGBT temelli yaklaşımlara kapı açıldı…
Tüm bunlar yapılırken, toplumun dinamikleri değiştirilerek yeni bir düşman meydana getirildi.
“Ukrayna-Rusya savaşını Rusya başlattı” retoriği, olaylara yüzeysel bakıldığında doğru tespit gibi görülebilir. Ancak sürecin tamamını göz ardı etmeden baktığımızda, bu savaşın Batı ittifakı tarafından 1990’lardan itibaren hazırlandığını görebiliriz.
Devrimler, meydan hareketleri, aslında büyük bir dizaynın yansımasıydı.
Ukrayna’da sadece medya projelerine USAID tarafından ayrılan bütçe bile çok büyüktü. Bu süreçte sosyal medya, blogger hesapları dâhil USAID tarafından desteklendi. Siyasi hareketler, öğrenci hareketleri, medya, siyasi partilere bağlı STK’lar USAID’in finansal desteğiyle ayakta durdu.
Trump ve yeni süreç
Trump, yeni dönemde Rusya ile ilişkileri etki ajanları aracılığıyla yürütmeyi gereksiz yük olarak görüyor. Ayrıca sürece doğrudan müdahil olduğu için CIA bağlantılı kurumlara fazla güven duymuyor.
Amerika-Çin rekabeti ve ortaya çıkan yeni süreç, ABD’yi ekonomik külfetten kurtulmaya zorluyor. Trump, ticari bir bakış açısıyla bu dipsiz kuyuya dönen harcamaların, günün sonunda Amerika için ekonomik açık oluşturduğunu düşünüyor.
Trump, “Güçlü Amerika” sözü verdi.
Karşımızda, dış politikada tüm devletleri para ile tehdit eden, siyasi eylemlerini ekonomik çıkar üzerinden dizayn eden bir Trump var. Amerikan bütçesinin yumuşak güç olarak sağa sola harcanmasına karşı koyması da doğal refleks gibi görünüyor.
Bu hikâyede beni en çok ilgilendiren nokta USAID ve bağlantılı kurumların desteklediği projeler ve içeriklerdir. Sadece Rusya-Ukrayna örneği üzerinden bile bakıldığında ilişkilerin, toplumları ve devlet işleyişini nasıl dizayn ettiğine dair pek çok veri ortaya çıkıyor.
Bu örnekten yola çıkarak, üzerimize kurgulanan tüm eylemleri dikkatle analiz etmek zorundayız.
