Fatih ilçesindeki olay; yapılacak iş mi bu?

Öyle bir ilçe belediyesi ki bu…

Nüfus 380 bin.

Neredeyse tamamı SİT alanı üzerinde, binaları tarihi sarnıçların üstüne inşa edilmiş, ilçeyi çevreleyen eski Bizans surları dâhil olmak üzere bir metrekarelik yeşil alan kalmamış bir ilçe.

Bir veriyi paylaşayım:

İstanbul’daki toplam 34 bin 715 kültür varlığının yüzde 30’u, yani 10 bin 520’si Fatih ilçesi sınırları içinde.

Hayatımın bir bölümü bugün Fatih sınırları içinde yer alan Cağaloğlu ve Pierre Loti caddesinde geçti. Büromuzun hemen yakınında üzerinden çöp dökülen Bizans Sarnıcı açılıp restore edildiğinde hayretler içinde kalmıştık. Biz Yerebatan’dan başkasını bilmiyorduk ki. Meğer onlarca daha varmış. İşin fenası bir tanesi eski Eminönü İlçe Belediyesi’nin altındaymış.

Yeşil alan dediğim gibi, olduğu kadarıyla idare ediyordu millet.

Ama iki gün önce gördüklerim beni şoka uğrattı desem yeri. Fatih ilçesindeki olay tam anlamıyla insana “bu iş nasıl oldu” dedirtecek türdendi.

İki gün önce Fatih Belediye Başkanı Ergün Turan’la birlikteydim. Amacım Fatih’te hayata geçirilen ünlü kütüphaneleri görmekti. Ama beni bir sürpriz daha bekliyordu. O sürprizden, dört adedi belediye içinde olan kütüphaneleri gezerken haberdar değildim.

Ergün Turan, başkanlığı döneminde 12 adet kütüphane kurmuştu. Yukarıda da belirttim, ilçenin nüfusu 380 bin ama bu kütüphanelerin üye sayısı 293 bin kişi. Muazzam bir görüntü. Son derece modern kütüphaneler ve içinde ders çalışan, işlerini yürüten binlerce insan. Her şeye elektronik. Kapılardan giriş ve çıkış, molalar, mola süreleri vb. hususlar. İçeriye girerken kartını okuttuğun sırada, önüne çıkan tıpkı sinema salonları şeması gibi oturma düzeninden istediğin yeri seçebiliyorsun.

Ancak 25 dakikalık mola süresini geçirdiğin anda eğer içeriye girmediysen o masadaki yerini kaybediyorsun. Yani sistem “Buraya dalga geçmek için değil, çalışmak için gel” anlayışı üzerine kurulmuş.

Ancak kütüphaneye gelenler belediye görevlilerinin ikram ettiği ücretsiz çorba ve saatte bir kez olmak üzere kahve içme hakkına sahipler.

İlçe nüfusuyla orantılandığında bu kadar çok abonenin olmasının sebebi diğer ilçelerden gelenlerin bir hayli fazla olması ile ilgili. Nitekim kütüphaneyi gezerken Başkan’ın sohbet ettiği gençlerin pek çoğunun diğer ilçelerden geldiklerine şahit oldum. Hepsinin gerekçesi yukarıda sıraladığım imkânlardı. Kendi gençliğimi ve “benim kütüphanelerim” i düşündüm bir an. Karşılaştırma yapmak istedim sonra vazgeçtim. Çünkü karşılaştırma yapma vasatı bile yoktu ortada.

Belediye içindeki kütüphaneleri gezdikten sonra bir de Vatan Kütüphanesi’ne gittik. Bir oto tamirhanesinden satın alınan binaydı. Bambaşka bir yere dönüşmüş. Gençler tıklım tıklım doldurmuş, harıl harıl çalışıyorlardı. Kimi üniversite, kimi de KPSS sınavlarına hazırlanıyordu. Tabii bu arada üniversite ve liselerde okuyan öğrenciler ile işlerini online olarak yürüten birtakım meslek sahipleri, test çalışmaları yapan araştırmacılar da vardı aralarında.

Kısaca büyük bir iş bu.

SUR SÜRPRİZİ VE 75 BİN METREKARE

Başkan kütüphane ziyaretlerinin ardından “Şimdi surlara gidelim” dediğinde göreceğim manzarayı doğrusu hiç hayal etmemiştim. Çünkü o mekanların manzarasını bölgede yaşayanlarla birlikte evvelden beri biliyorduk.

Fazla uzatmadan söyleyeyim. Bataklıktan var edilen tam 75 bin metre karelik yeşil alan. Yani her tarafı, altı üstü SİT alanı olan bir ilçeden söz ediyoruz. Üstelik bu ilçede hayli sıkışık bir yapılaşma var. Gördüklerim inanılmazdı. Dinlediklerim ve işittiklerimde.

Fatih Belediye Başkanı Ergün Turan, zaten sınırlı yeşil alanlara nereden ilave yapayım derken öyle bir kallavi işin altına girmiş ki akıl alır gibi değil. İlçeyi çevreleyen Bizans surlarını kuşatan binlerce gecekondu kaçak yapı ve metruk binaları gözüne kestirmiş ve kolları sıvamış.

UYUŞTURUCU VE SUÇ BATAKLIĞIYDI

Düşünün, binlerce ev ve toplamında 290 bin metrekarelik alana tekabül eden bir büyük alan. Hepsi de tarihi surlara adeta deniz kabuklularının tankerlere yapıştığı gibi yapışan çarpık yapılaşmanın yarattığı çirkin görüntü. İlçede adeta kara bir leke gibi durmakta.  Ancak gelgelelim mesele ciddidir.

Öncelikle bölge bir SUÇ MAHALLİ olarak nitelenen bir yerdir. Her türlü madde bağımlılarının barındığı, sıradan vatandaşların adım atmaya korktuğu bu bölgenin temizlenmesi, asayiş ve çevrede yaşayan vatandaşların can güvenliği açısından da elzemdir.

Bu bölge aynı zamanda SİT alanıdır. İşe girişmek için önce Anıtlar Yüksek Kurulu ve Kültür ve Turizm Bakanlığı ile anlaşmak gerekmektedir. En mühimi de yaklaşık 2 bin evi istimlâk edebilmek için her birinin sahibiyle tek tek anlaşmak gerekmektedir. İşte burada beş yıl TOKİ Başkanlığı yapmış olan Ergün Turan’ın iş bitiriciliği devreye girer, isteyene cari fiyatlarla bedeli, isteyene de karşılık olarak apartman daireleri verilir çeşitli semtlerde. Aslında yasa dışı yerleşimleri yapanlar ödül gibi bir de ev sahibi olurlar. Türkiye gerçeği bu. Sırf bu iş için harcanan para 1,5 milyar liradır.

Amaç yaklaşık 6,6 km’lik Tarihi Kara Surları hattı boyunca yeşil koridor oluşturarak Haliç ve Marmara kıyılarını kesintisiz olarak birbirine bağlamaktır. Ve UNESCO Dünya Mirası Alanı’nda yer alan bu bölgede KARA SURLARI MİLLET BAHÇESİ adı altında 290 bin metrekarelik bir yeşil alan üretmektir.

Gerekli, istimlâkler yapılıp bölge temizlendikten sonra sırasıyla işe başlanır:

1. Etap Millet Caddesi-Mevlânakapı

2. Etap Mevlânakapı-Silivrikapı

3. Etap Silivrikapı-Belgradkapı

4. Etap Topkapı Meydanı

5. Etap Yedikule Hisarı ve çevresi

Ve başlanmış çalışmalara.

İlk üç etapta kazanılan yeşil alan 75 bin metrekare.

Yürüyüş, koşu ve bisiklet parkurları, dikilen binlerce ağaç, oturma alanları, onlarca basketbol, futbol ve voleybol sahası, çocuk bahçeleri, kafeler, yeşil alan içindeki tarihi yapıların teker teker restorasyonu derken muazzam bir iş konmuş ortaya.

Başkan Turan ile gezintimiz sırasında çocuklarıyla gezintiye çıkan kadınlar, parkların banklarında kitap okuyanlar, komşularıyla oturma alanlarında çay kahve içip pasta eşliğinde sohbet eden kadınlar, bisikletlerle gezenler, yürüyüş yapanların hepsi yanımıza geldiler. Başkan Turan’a olan sevgi ve muhabbetleri görülecek şeydi. Güvenli biçimde dolaşmanın konforuyla çok hoşnuttular ve teşekkür ediyorlardı.

Ama parkın demir parmaklıklarına asılan İBB ve Ekrem İmamoğlu’nun seçime yönelik propaganda pankartlarıyla bu muazzam çalışmanın bile üstüne çökmeye çalışılması işin ibretlik ve ahlaki yanıydı.

Son TÜİK verilerine ilçe sınırları içinde yabancı uyruklu nüfus 2019’dan 2024 yılına yüzde 76’lık bir düşüş ile 78 bin 209 kişiden 18 bin 478 kişiye düştüğü dikkate alınmalı.

Fatih’te hayata geçirilen her alandaki 400 projenin varlığı ilçedeki yaşam kalitesini hayli, artırmış görünüyor. İnsani Gelişme Endeksleri sıralamasında Fatih’in İstanbul’un 39 ilçesi içinde 13. sıradan sekizinci sıraya yükselmesi bir gösterge olsa gerek.