Ne, niçin?: İHA-230 Süpersonik Havadan Atılan Balistik Füze

İHA-230 Süpersonik Balistik Füze ile Türk savunma sanayii, yeni bir alana kapı araladı. Türkiye, artık bir havadan atılan balistik füze (ALBM) üreticisi.

Türkiye’nin önde gelen teknoloji şirketlerinden Roketsan tarafından geliştirilen TRG-230 Karadan Karaya Balistik Füze Sistemi, bir süredir muharebe sahasında aktif olarak kullanılıyor. Tipik bir taktik balistik füze olan INS/GPS güdümlü TRG-230’un, lazer arayıcı başlıklı TRLG-230 versiyonu da bulunuyor.

70+ kilometre azami menzil sahip TRG/TRLG-230 Füzesi’nin; Türk Silahlı Kuvvetleri ile Azerbaycan ve Ukrayna orduları tarafından aktif olarak kullanıldığı, daha önce açık kaynaklara yansımıştı. Roketsan, kısa süre önce TRG-230’u havadan atılacak şekilde tadil etti ve İHA-230 Füzesi’ni geliştirdi.

Türkiye’nin ilk ‘Havadan Atılan Balistik Füzesi (eng. Air Launched Ballistic Missile – ALBM)’, Roketsan tarafından geliştirilen İHA-230 oldu. Süpersonik hıza sahip İHA-230’un ilk atış testi ise Aralık 2022’de AKINCI TİHA’dan gerçekleştirildi. Testler esnasında, 70 kilometre menzilli TRG-230 Füzesi üzerinden geliştirilen İHA-230’un, 140+ kilometre menzile ulaştığı görüldü.

AKINCI ile 2 kat daha fazla menzil

Burada bir parantez açmak gerek: Balistik füzeler, tipik olarak satıhtan satha ateşlenirler ve parabol bir yörünge izlerler. Karadan atıldıkları için fırlatma fazı sırasında irtifa alırken, çok ciddi miktarda yakıt sarfiyatında bulunurlar. Ancak İHA-230’da ise füze, 20-30 bin feet irtifadan AKINCI TİHA’dan atılıyor. Bu sebepten ötürü de ciddi manada bir yakıt tasarrufu sağlanıyor ve İHA-230, TRG-230’dan 10 kilogram da daha ağır olmasına rağmen iki kat daha fazla menzile erişebiliyor.

Testlerin ardından sahaya verildi

Aralık 2022’de gerçekleştirilen ilk testtin ardından İHA-230, güvenlik güçlerinin kullanımı amacıyla sahaya verildi. Sahada kullanılan İHA-230 için kullanıcı makam, çeşitli geribildirimlerde bulundu. Roketsan, bu geribildirimler üzerine İHA-230’da çeşitli geliştirmeler yaptı ve geliştirmeler, Mart 2023’te yapılan yeni bir test atışıyla doğrulandı.

Mart 2023’te yapılan test atışı esnasında AKINCI TİHA’ya, 2 adet İHA-230 Füzesi yüklendi. Yüklenen füzelerin bir tanesi ateşlendi ve 140+ kilometre sarf ederek görevini başarıyla tamamladı.

Niçin İHA-230 geliştirildi?

Dünya genelinde son dönemde, hava savunma sistemleri tarafından zor tespit edilmeleri için; çok yüksek vuruş hassasiyetine, gelişmiş manevra kabiliyetine ve dolayısı ile de yüksek birim maliyete sahip füze sistemleri geliştiriliyor. Bu füze sistemleri, hem birim maliyetlerinin yüksek olması hem de üretimlerinin zorlu teknikleri gerektirmesi sebebi ile istenilen sayıda ve hızda üretilemiyorlar.

Roketsan ise bir süredir ‘Speed is the new stealth’ vizyonu kapsamında çalışmalar gerçekleştiriyor. Sizin attığınız mühimmat yeterince yüksek hıza sahipse, hava savunma sistemleri tarafından tespit edilseler dahi imha edilmeleri çok zor… En hızlı ve ucuz füze sınıfı ne? Tabii ki de katı yakıtlı roket motoruna sahip olan, atmosfer dışına çıkıp tekrar içeri girdikleri için çok yüksek hızlara ulaşabilen ve arayıcı başlığı bulunmayan balistik füzeler.

Halihazırda pek çok hava savunma sistemi; savaş uçağı, S/İHA, helikopter ve seyir füzesi gibi ‘hava soluyan hedeflere’ karşı angajman gerçekleştirebiliyor. Ancak çok yüksek hıza ve irtifaya sahip balistik füzeler ise yalnızca gelişmiş sensör ve yüksek irtifaya çıkabilen özel füzelere sahip ‘anti-balistik füze sistemleri’ tarafından engellenebiliyorlar.

Bu yüzden Roketsan ile BAYKAR, bir taktik balistik füze olan TRG-230’u havadan atılacak şekilde tadil ettiler ve ortaya İHA-230 çıktı. Yüksek hıza ve düşük birim maliyete sahip İHA-230 sayesinde, ‘hava savunma kalkanları’ etkili bir şekilde kırılabilecek.

Herhangi bir itki sistemine sahip olmayan ve hızı çok daha düşük olan MAM-L’nin muharebede sahalarında yaptıklarını hatırlamamız, İHA-230’un neler yapabileceği konusunda bir çıkarım yapmamızı sağlayacaktır…

Gelecekte bizi ne bekliyor?

Yukarıda da vurguladığım üzere 230mm çapındaki İHA-230, Türkiye’nin ilk ‘Havadan Atılan Balistik Füzesi’ yani uluslararası tabiriyle ALBM’i oldu. Yakın gelecekte bizi, TRG-300 üzerinden geliştirilecek 300mm çapındaki İHA-300’ün beklediğini değerlendiriyorum. İHA-300, İHA-230’a göre 2.5 — 3 kat daha fazla harp başlığına sahip olacak. Yani… 70 metrelik bir yarıçaptaki alana etki edebilecek! Öte yandan TRG-300, İHA-230’dan daha hızlı olacaktır.

Ayrıca Roketsan, RamJet ve ScramJet itki sistemi alanında da önemli teknolojiler geliştiriyor. Biraz daha ileride, RamJet/ScramJet itki sistemi sayesinde hipersonik yani Mach 5+ hıza sahip Türk ALBM’leri de görebiliriz…

Türk savunma sanayii, birçok alana geç giriş yaptığı için tarihten bugüne çok ‘tren’ kaçırdı. Ancak son yıllarda, akıllı mühimmatları da içerisine alan ‘insansız sistemler’ alanında yapılan çalışmalar, öncü ülkeler arasında yer almamızı sağladığı için çok sevindirici…

Anıl Şahin