SUÇ DÜNYASI HİÇ BUKADAR HIZLI VE YAYGIN BİR İLETİŞİM ZEMİNİNE SAHİP OLMAMIŞTI.
Sosyal Medya ve Gençlik, Sosyal Medyayı Anlamak, Sosyal Medya-Toplum ve Araştırma adlı kitapların yazarı Sosyal İletişim uzmanı Doç.Dr. Levent ERASLAN kriminal dünyanın yeni iletişim biçimleri üzerine şu analizleri yaptı.
Suç dünyası etkinliğini artırmak amacı ile her zaman etkin bir iletişim zemini kurmayı hedeflemiştir. Krimal kişilerin bir ya da birden fazla kişi ile suç amaçlı kurdukları iletişime “Kriminal iletişim” denir. Bu süreçte kriminal iletinin verilmesi, eylem zeminini hazırlamak ve yaygınlaştırma temel amaçtır. Geleneksel iletişim sürecinden farklıdır ve bazı özelliklere sahiptir ve bu kişiler her zaman her türlü teknoloji ve inovasyondan yararlanabilirler. Her türlü kriminal alanın kendine ait iletişim biçimi vardır.
Özelliklerini şöyle sıralayabiliriz.
Kriminal iletişim proaktif bir yapıdadır.
Kriminal iletişim legal iletişim süreçlerinde yer alabilir ve onları dönüştürebilir.
Kriminal iletişim iletişim teknolojisini çok yakından takip eder.
Kriminal iletişimde suça göre jargon kullanılır. Uyuşturucu satıcıları örneğin Esrara “Kabza”, Eroine “Gömlek”, Kokaine “Kuş üzümü”, Captagona “Çocuk”, Ecstasy: “Araba, Atlıkarıncalar” gibi…
Kriminal iletişimde kullanılan aygıtların güvenlik düzeylerini üst düzeyde olması istenir.
Kriminal iletişimde iz bırakmayan teknoloji ve uygulamalar tercih edilir.
Kriminal iletişim genelde kısa amaçlı konuşma ya da mesajları içerir.
Kriminal iletişimi kullananlar güvenlik güçlerinden daha hızlı ve etkin olarak iletişim teknolojisini kullanır.
Kriminal Dünyanın Yeni İletişim Biçimi “Kirli Sosyal Medya”
Dünya nüfusunun yaklaşık üçte biri Sosyal medya kullanıcısı ve binlerce sosyal medya ağına milyarca akıllı cep telefonundan mobil bir şekilde giriş yapılmakta ve bu büyük iletişim zemini kriminal dünyanın ilgisini çekmekte. Örneğin;
ABD’de kokain, eroin ve esrarın yasadışı uyuşturucu pazarları sosyal medya üzerinden yürütüldüğü iddia edilmektedir.
İnternet ile başlatılan tüm seks suçlarının% 33’ü sosyal ağ siteleri aracılığıyla teşvik edilmiştir.
Çocuklara karşı yapılan tüm cinsel suçların yarısında, suçlular sosyal ağlar aracılığıyla mağdurun bilgilerini ve / veya fotoğraflarını elde etmişlerdir.
Terör örgütleri sosyal medyayı eleman temininden, istihbarat sağlamaya 12 farklı alanda kullanmaktadır.
Emniyet Genel Müdürlüğü Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM) Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Levent Eraslan kriminal dünyanın Google tarzı arama motorları ile uyuşturucu, silah ticareti, kaçak mallar, çalıntı kredi kart numaraları, silahlar, sahte kimlikler, sex köleleri gibi birçok yasadışılığa ulaşmanıza olanak veriyor. Bitcoin ile hizmet veren marketlerde her beş dakikada bir bitcoin fiyatını güncelleyebiliyor. Deep Web adı ad verieln zeminde kimi zaman kendileri kimi zamanda polislerce kapatılan bu arama motorları Türkiye’de daha çok bitcoinin yaygınlaşması ile görünürlüğünü artırmış, ancak bu arama motorlarını kullanmayı bilen çok az bir kesim uyuşturucu ve kaçak mallar için kullanmış.
DİJİTAL DÜNYA VE SOSYAL MEDYADA UYUŞTURUCU
Uyuşturucu satıcıları Sosyal medyayı 4 amaçla kullanıyor. Olumlamak, yaygınlaştırmak, pazarlamak ve satış yapmak. Bu amaçla: Sosyal Ağlar, Mesajlaşma Uygulamaları, Tanışma- Arkadaşlık Uygulamaları, Hayalet E-Posta Servisleri, Sanal Eczaneler, Viral ve Açık Reklamlar kullanılıyor.
1-Sosyal Ağlar
Sosyal ağlarda özellikle gizli iletişim platformları etkin kullanılmaktadır. Facebook, Instagtram, Twitter, Youtube, Snapchat, WhatsApp, Reddit, en popüler sosyal ağlardır. Ancak görünmeyen tehlike böylesi binlerce sosyal ağın varlığı ve yeni ağların kurulabilme potansiyelidir.
Facebook, 2 milyarı aşan kullanıcısına uyuşturucu satma, satma veya ticaret yasaklandığını ve bu kuralları ihlal eden kullanıcıların yürürlükteki yasalar uyarınca hesap sonlandırılmasına ve/veya yasal yükümlülüklere tabi tutulacağını belirtir, Ancak bu uyuşturucu satmak isteyen insanlara engel olmaz ve satın almak isteyen kişileri caydırmaz. McAfee Enstitüsü’ne göre, Facebook uyuşturucu bulmada şimdiye kadar en popüler sosyal ağ ve platformdur.
«FB’da UYUŞTURUCU BULMAK BİR FİNCAN KAHVE SATIN ALMAKTAN DAHA KOLAYDIR»
YENİ GÖZDE INSTAGRAM
# Weed4sale, # nodsquad, # junkiesoflG gibi farklı hashtag’ları arayarak, bir günde yüzlerce uyuşturucu satış hesabı bulabilirsiniz. Bu kişilerin “faaliyetleri” ni açıkça yapmaları çok şaşırtıcıdır . Satıcıların çoğu gerçek yüzlerini profillerinde gösteriyor. Evet, bunu doğru duyuyorsunuz; kendilerini özel olmayan Instagram hesapları aracılığıyla açıkça uyuşturucu satıcısı olarak tanımlıyorlar. Ayrıca, işlerinden oldukça gurur duyuyor olmalılar ki, ,% 56’sı çeşitli fotoğraflarda kazandıkları paraları sergiliyor.
2-Mesajlaşma Uygulamaları
Kriminal iletişimde üst düzey güvenlikli ve arkasında dijital iz bırakmayan uygulamalar tercih edilmekte. Örneğin 2011 yılında kurulan Wickr, ‘uçtan uca şifreleme’ ve ‘kendi kendini yok eden mesaj’ kullanımını başlatan ilk iletişim uygulamaları arasında.
1.700 milyon kullanıcı ile en popüler mesajlaşma aracı WhatsApp, ülkemizde de en sık kullanılan mesajlaşma sistemi. WhatsApp telefon konuşmalarının güvenlikli olduğu ve dinlenemediği gibi inanışlar sık kullanımını kriminal iletişimde teşvik etmektedir. The Guardian Gazetesine göre; Breziya, Meksika, Paraguay, Uruguay ve Kolombiya gibi Narcosland ülkeleri Whatsapp’ı uyuşturucu tacirlerinin yeni müttefiki ilan etti. Nisan ayının sonunda alınana bir karar ile WhatsApp, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde 16 yaşından küçüklere yasaklanacak. Telegram DAEŞ tarafından sık kullanılan bir mesajlaşma uygulaması ve Uyuşturucu tacirlerinin yeni keşfettiği bir zemin. Rusya tarafından Nisan ayı içerisinde, İran’da da iki gün önce kullanımı yasaklandı.
Signal adlı uygulamanın ise orijinal ses şifrelemesi mevcut ve canlı telefon görüşmesinin dinlenmesi anlamına gelen ‘araya giren adam saldırılarına’ (Man-in-the-middle-attack-MiTM) karşı çok güvenli olduğu belirtiliyor. ABD ve İngiltere’de yoğun olarak uyuşturucu satıcılarının kullandığı bir sistemdir. Messages Apple firmasının mesaj uygulaması ve şifreleme ve gizlilik konusundaki ünü biliniyor. Amerikan Uyuşturucu ile Mücadele Dairesi’nin (DEA) basına sızan iç yazışmasında ‘iki Apple cihazı arasındaki iMessage’ın içine girmenin imkansız olduğu’ belirtilmiş.
3-Tanışma-Arkadaşlık Uygulamaları
Akıllı telefon teknolojisi ile artan bir şekilde dijital dünyaya giren bu uygulamalar basit bir şekilde arkadaş bulma amaçlı gibi görünse de uyuşturucu satıcıların önemli hareket zeminlerinden biridir. Tinder, Grindr, Kik,Wechat, Whisper, Yik Yak (kapatldı), uyuşturucu satışında bu alanın en bilinen uygulamalarıdır. Cep telefonuna yüklenen her tanışma uygulaması ile tanışmalar illegal alışverişler ve satışlar olabilmektedir.
Kapatılan Yik Yak uygulaması, uzmanlara göre şimdiye kadar görülen en tehlikeli sosyal medya biçimi idi. 17 yaş ve üzeri kullanıcıların girebildiği Yik Yak uygulaması ile 2.5 kilometre civarında yeni arkadaşlar bulabilir, her türlü kriminal konu açabilirsiniz. Civardaki insanlarla iletişime geçmenize ve yeni sohbetler başlatmanıza olanak tanıyan bu uygulama uyuşturucu satıcıları ve diğer suç alanları için önemli bir iletişim aracı idi.
WeChat’i öteki anlık mesajlaşma uygulamalarından ayıran özelliği ise rastgele şahıs bulma özelliğidir. Bu özellik yardımı ile cihazınızı sallayarak rastgele bir WeChat kullanıcısına erişebilir ve bu kullanıcı ile sohbet etmeye başlayabilirsiniz. WeChat bununla beraber sesli mesajlar ile konuşma yapma konusu için da şimdiye kadar geliştirilmiş enfazla anlık mesajlaşma uygulamalarından biridir. Hem bedava olması hem de çoklu platform desteği yardımıyla WeChat kendini diğerlerinden ayırt eden modern ve kullanışlı bir mobil uygulamadır. Uzakdoğu’da yaygın olarak uyuşturucu satışında kullanılmaktadır.
Kik Messenger, ilk olarak gizlilik konusuna önem verenlere yönelik olarak, kullanıcıların telefon numarasını karşı tarafa göstermiyor. Sohbet başlatmak isteyen kullanıcıların yalnızca kullanıcı isimlerine ulaşılabiliyor.
Farklı emojileri de barındıran Kik Messenger‘ın dünya genelinde 200 milyonun üzerinde kullanıcı barındıran uygulama, Türkiye odaklı olmasa da, ABD ve İngiltere bazlı olmak üzere geniş kitlelere hitap ediyor. Uyuşturucu Satıcılarının Gözdesidir. Uyuşturucu maddeler emojileler yolu ile Kik Messenger de satılmaktadır.
Kaydır. Eşleş. Sohbet et mottosu ile bugüne kadar 20 milyar eşleşme sağlayan Tinder, yeni insanlarla tanışmak isteyenler için dünyanın en popüler uygulaması. Facebook hesabıyla kolay bir şekilde oturum açılan uygulamada kullanıcı akıllı telefonundaki Gps yardımıyla 2 ile 160 kilometre yakınındaki Tinder uygulaması kullanıcılarını yakınlık, cinsiyet ve yaş gibi kriter filtrelerinden geçirerek arattırabiliyor. Türkiye’de de yaygın kullanılan bu uygulamada uyuşturucu satıcıları belirli simgeler aracılığı ile satıcılarına ulaşmakta, normalde tinder profili karşı cinsin beğeneceği bir fotoğraf koymaktan ibaret iken satıcılar sattıkları ürünün resimlerini koymakta veya isim yerine koydukları emojiler ile müşterilerine ulaşmaktalar.
4- Sanal Eczaneler
İnternette sanal eczanelerde yasaklı bir çok uyuşturucu hap ve madde satılmaktadır. Gold Coast adlı diğer site bu pazarın en şöhretlisidir. TOR adı verilen internet tarayıcısı aracılığı ile ilaçlar çevrimiçi olarak satılıyor ve bazı bayiler sadece 30 dakikalık bir gecikme sözü vererek 7/ 24 saat kapıdan teslimat garantisi veriyor. Aslında, 3 çeşit e-eczane var. Bunlardan birincisi geleneksel eczane gibi çalışıyor. Hekimin ya da hastanın kendilerine posta yoluyla ulaştırdığı reçeteyi aldıktan sonra, ilacı verilen adrese gönderiyor.
İkincisi, hasta, online olarak bir soru formuna şikayetlerini işaretliyor. Eczane ile birlikte çalışan bir doktor bu şikayetleri inceliyor, tanı koyuyor, gereken ilaçların sanal reçetesini yazıyor, e-eczane bu ilaçları hastanın bildirdiği adrese gönderiyor. Bu durumda, hasta ile hekim hiçbir zaman karşı karşıya gelmiyorlar.
Bir üçüncü grup e-eczane ise, reçete talep etmeksizin, ilaçları verilen adrese postalıyor. ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), yetişkin internet kullanıcılarının % 23’ünün çevrimiçi bir reçeteli ilaç satın almayı kabul ettiğini bildirmektedir; bunların% 15’i ABD dışında bulunan bir çevrimiçi eczaneden ilaç satın alınmasının riskli olduğunu kabul etmektedir . Nisan ayı içinde düzenlenen ABD Kongre ifadesinde, Facebook CEO’su Mark Zuckerberg’e Facebook üzerinden reçeteyle satılan ilaçların satışları soruldu. Kongre üyesi David McKinley, “Platformunuz, yasayı atlatmak ve reçetesiz yüksek derecede bağımlılık yaratan ilaçları satmak için kullanılıyor” dedi.
5-Hayalet E-Posta Servisleri
Teknoloji meraklısı ve temkinli uyuşturucu satıcısı, müşterilerle iletişim kurmak için tek kullanımlık e-posta hesaplarını veya anonim e-posta sağlayıcılarını kullanmaktadır. Bunlardan en ünlü olanları şunlar;
Guerrilla Mail , Tek Kullanımlık Geçici E-posta Adresi. Kullanıcılarının geçici e-posta adresleriyle e-posta göndermesini sağlar, 15 dk içinde atılan mail silinir.
CounterMail, Servis OpenPGP şifreleme protokolü ile uçtan uca şifreleme kullanıyor. Ayrıca kullanıcılarına USB anahtar özelliği de sunuyor. Bu sayede USB cihazınız USB portuna takılmadan hesabınıza erişilemiyor.
Öneriler
Kriminal iletişim stratejileri ile mücadelede ulusal bir merkez kurulmalıdır.
Narkotik suçlarla mücadele de artık geleneksel yolların değil dijital alanda mücadeleye tüm karar vericilerin inanması gerekmektedir.
Yeni medya yolu ile uyuşturucu satışını engelleyecek stratejiler oluşturulmalıdır. Sosyal medya sosyolojisi ve psikolojisi uzmanların da içinde olduğu mücadele stratejileri oluşturulmalıdır. Bu yüzden ulusal uyuşturucu ile mücadele strateji belgesine sosyal medya alanı mutlaka konulmalıdır.
Sosyal ağ şirketlerinin uyuşturucu ile mücadeleye motive edici yollar aranmalıdır. Gizlilik bilgilerinin gerektiğinde emniyet güçlerine verilmesini sağlayıcı yasal düzenlenmeleri kabul eden SM uygulamalarına ülkede yayın hakkı verilmelidir.
İnternet yasasında sosyal medya ile ilgili bölümler güncellenmelidir.
Siber Suçlar ve Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlıklarının ilçe teşkilatlanmaları yapılmalıdır. Bu önemli dairelerin gerek alt yapı gerekse finans yönünden üst düzeyde desteklenmesi gerekmektedir.
MEB, Erişim Sağlayıcıları Birliği ve BTK’nın sosyal medyada uyuşturucu ile mücadele işbirliği kapasitesi geliştirmelidir.
Okullardaki narkotik eğitimi tekrar EGM tarafından verilmelidir. Sosyal Medya yönü de örnekleri gençlere polis tarafından anlatılmalıdır.
Yeni medyada uyuşturucu özeli ve kriminal iletişim geneli ile ilgili daha geniş saha ve akademik araştırmalar yapılmalıdır.
Narkotik Suçlarla Mücadele Dairesi Başkanlığına sosyal medyada uyuşturucu ile mücadele şubesi kurulmalıdır. Yeni popüler olan tanışma ve arkadaşlık uygulamaları Emniyet güçlerinde takip edilmelidir.
SM’de uyuşturucu satan kişilerin emniyet güçlerine ihbarına dönük halk bilgilendirmeleri tüm medya araçlarınca yapılmalıdır.
Ailelerin çocuklarının SM uygulamalarındaki performanslarını nasıl izleyecekleri hususunda bilgilendirici eğitimler ve metinler oluşturulmalıdır.
Üniversitelerde Uyuşturucu ile Mücadele Enstitüleri Kurulmalıdır.
